Het koloniale en slavernijverleden raakt iedereen, ook in Rotterdam waar je dit verleden terugziet in straatnamen, standbeelden en en in haar bewoners. Rotterdam is een diverse stad met mensen van veel verschillende achtergronden en leefstijlen, iets waar we trots op zijn. Toch is het belangrijk om te herinneren dat het huidige Rotterdam ook gevormd is door haar geschiedenis.
Waarom is bewustwording over het koloniale en slavernijverleden belangrijk?
Al is slavernij 150 jaar geleden afgeschaft, de invloed merken we nog steeds, vooral de nazaten van slaven. Daarom is het belangrijk om hierover te leren, vooral op school. Zo begrijpen we beter hoe het toen was en wat het nu nog betekent. Door over het verleden te leren, helpen we elkaar om de gevolgen te verwerken en bouwen we aan een begripvolle samenleving. Het onderwijs speelt hierin een sleutelrol, en helpt zo mee aan het creëren van respect en begrip voor iedereen in Rotterdam.
Lesaanbod Koloniaal Rotterdam
Bekijk informatie per thema
Op scholen neemt de aandacht voor het koloniale en slavernijverleden toe. Dit komt doordat zowel leerlingen als studenten steeds vaker de wens uiten om meer te weten over deze onderwerpen. Ze willen begrijpen hoe dit deel van de geschiedenis invloed heeft op de hedendaagse samenleving en hun eigen positie daarin. Voor dit doel bieden we een reeks lesmaterialen aan die geschikt zijn voor verschillende onderwijsniveaus: het basisonderwijs, het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs.
Hieronder en via deze pagina is al het beschikbare lesmateriaal over dit onderwerp te vinden.
Verdergaande informatie
Ontdek het koloniale verleden in deze reeks van zes educatieve videoclips. Deze clips zijn speciaal ontwikkeld voor leerlingen in de bovenbouw van het basisonderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs. In elke aflevering wordt de link met Rotterdam duidelijk gelegd. De clips, met een gemiddelde duur van acht minuten, nemen je mee op een informatieve en betrokken manier door het verhaal.
In de jeugdtheatervoorstelling Peter Peper van IJsbeerINC. en Hotel Modern versmelten muziektheater, poppenspel en live-animatiefilm tot een spannende, grappige en ontroerende vertelling. Zo komt de oude wereldgeschiedenis van heel ver weg, heel dichtbij. Er wordt gekookt en je mag proeven!
Een museumdocent geeft eerst een inleidende les van één uur op school over het koloniale en slavernijverleden van Rotterdam, mogelijk in samenwerking met de groepsleerkracht. Daarna bezoeken de leerlingen het stadsarchief van 09:30 tot 12:30, op een andere dag dan de inleidende les. Dit bezoek is geschikt voor maximaal 50 leerlingen per dag en de planning is flexibel.
Het lespakket ‘Na de komma, gaat over slavernij en culturele identiteit’ en is klaar voor direct gebruik. Na de Komma is bedoeld voor basisschoolleerlingen van groep 8 en gaat over de geschiedenis en invloed van de slavernij en hoe wij als samenleving nu samen verder gaan. Het lespakket bestaat uit 3 lessen die voor de leerkracht weinig voorbereiding nodig hebben en waarin de leerlingen ook zelf op onderzoek gaan. Met aandacht voor de geschiedenis, maar ook met een positieve blik richting de toekomst.
Een verzameling van bronnen (documenten, afbeeldingen en video’s) over het koloniaal en slavernij verleden uit de collecties en archieven van het Rotterdamse Stadsarchief.
Dit is een verdiepingsles over de Rotterdamse betrokkenheid bij de trans-Atlantische slavenhandel en slavernij in de achttiende eeuw. De leerlingen weten al wat slavernij is en hebben kennis gemaakt met de trans-Atlantische slavenhandel (tijdvak 5 en 6). Deze les past bij de behandeling van de plantagesamenleving.
Over schitterende piramides, alle wegen die naar Rome leiden en de woeste zeereizen van Nederlandse schepen zijn boeken volgeschreven. Maar veel minder aandacht is er voor de tot slaaf gemaakte mensen die al die bouwwerken en wegen maakten en die een belangrijk deel vormden van de lading van Nederlandse schepen. Met de voorstelling ‘Niet normaal’ komt die minder mooie geschiedenis tot leven in een boeiende ‘meespeelvoorstelling’ vol verhalen over slavernij en vrijheid door de eeuwen.
De voorstelling kan gespeeld worden in een ruim lokaal, een aula of een gymzaal
Een interactief educatieprogramma over het koloniale en slavernijverleden van Rotterdam en de betekenis daarvan in de hedendaagse stad voor het voortgezet- en middelbaar beroepsonderwijs.
Verteller en percussionist Vernon Chatlein neemt leerlingen mee in zijn persoonlijke ontdekkingstocht van de vele muziekinstrumenten en muziekstromingen die ontstonden ten tijde van slavernij. Waar werd die muziek door beïnvloed? En hoe heeft die muziek van toen nog steeds invloed op de muziek van vandaag? Wat is de betekenis van de instrumenten als de Tambu en de Chapi? Door middel van muziek komt de geschiedenis tot leven.
Bij het verhalenhuis ontmoeten mensen en hun verhalen elkaar. In ons educatieve aanbod wordt het complexe en veelzijdige koloniale verleden van de stad gekoppeld aan de belevingswereld van Rotterdamse jongeren, door hen (buiten)gewone Rotterdammers te laten ontmoeten die hun persoonlijke verhalen delen.
In samenspraak kan het stadsarchief een rondleiding + aansluitende workshop verzorgen over het thema koloniaal & slavernij verleden in Rotterdam. Kom bijv. een kijkje nemen in onze depots of kom meer te weten over beladen straatnamen in Rotterdam. Afhankelijk van de focus van de betreffende onderwijs/culturele instelling komen wij met een leermiddel op maat.
Workshop: Een goed gesprek over het slavernijverleden. In veel klaslokalen is het slavernijverleden en de erfenis daarvan voer voor (verhitte) discussies. Het raakt aan veel andere controversiële onderwerpen: hedendaags racisme, veranderend taalgebruik, en discussies over nieuwe straatnamen en tentoonstellingen in musea. Daarnaast is het slavernijverleden voor veel leerlingen een emotioneel beladen onderwerp, dat raakt aan hun identiteit.
Afleveringen van de serie History Matters, het programma over de doorwerking van het koloniale verleden van Rotterdam in het heden. De afleveringen zijn als naslagwerk te raadplegen en als samenvatting en kritische aanvulling op het wetenschappelijk onderzoek naar het koloniale verleden van de stad. De afleveringen zijn altijd beschikbaar.
Dit is een verdiepingsles bij de historische achtergrond van de debatten over het koloniale verleden van Rotterdam. Studenten hebben geen specifieke voorkennis nodig over het slavernijverleden van de stad, maar leren in deze les juist over welke historische achtergrond hedendaagse debatten gaan. Deze les sluit aan bij onderwerpen over lokale identiteit. Wie ben jij? Wie is Rotterdammer? En hoe bepaalt jouw eigen achtergrond hoe je naar het verleden kijkt?
Hiphop danstheater over de koloniale geschiedenis van Nederland
Weet jij wie je voorouders zijn? Herdenk jij of vier jij je verleden? Of stop je het liever weg?
Met hiphop danstheater laat Maas theater en dans jou je licht schijnen op het koloniale verleden van Nederland. In 2023 is het 160 jaar geleden dat Nederland de slavernij wettelijk afschafte in Suriname en Caribisch Nederland. Tien jaar later stopten ook de verplichte arbeidsjaren. Wat weten we hier eigenlijk over? En hoe gaan we er nu mee om?
Voor professionals, beleidsmakers en docenten is het lastig om de dynamiek van erfgoedprocessen tastbaar te maken in de praktijk. Om in te spelen op die behoefte geeft het Heritage Lab trainingen in erfgoedwijsheid. Hierin worden emotienetwerken rond concrete erfgoedcases in kaart gebracht. De trainingen maken deelnemers bewuster van de historische dynamiek rond erfgoedvorming en van hun eigen rol daarin.
In opdracht van de gemeente Rotterdam heeft het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) onderzoek gedaan naar het koloniale en slavernijverleden van Rotterdam. Op 31 oktober 2020 zijn de resultaten gepresenteerd in de vorm van drie boeken. Op het website van het Stadsarchief staat meer informatie over het onderzoek, enkele conclusies en de boeken.
Deze drie boeken zijn vertaald naar een publieksversie met de titel Koloniaal Rotterdam, stad van vandaag en morgen. Die kan je inzien als digitale versie en e-magazine.
Er zijn ook twee animaties beschikbaar om meer uitleg te geven over het koloniale en slavernijverleden:
In de video wordt het koloniale verleden toegelicht, met aandacht voor de handelsactiviteiten die in die tijd plaatsvonden.
In de video wordt het koloniale verleden toegelicht, met aandacht voor de koloniale erfenis.
