Ik heb een vwo-diploma. Ik wil werken in het mbo. Ik wil instromen vanuit een ander beroep.

Werk je buiten het onderwijs, maar krijg je steeds meer zin om voor de klas te staan in het mbo? Of heb je even geen baan en trekt het onderwijs je. Met een andere achtergrond kan je prima leraar worden. Jouw kennis en ervaring zouden zomaar een mooie meerwaarde kunnen zijn.

Lesgeven in het mbo
Voor het mbo zit het bevoegdhedenstelsel anders in elkaar dan in het primair en voortgezet onderwijs. Om in het mbo les te kunnen geven als docent of instructeur hoef je geen bevoegdheid te hebben: ‘bevoegd’ is geen wettelijke term binnen het mbo.

Als docent
Met een eerste- of tweedegraads bevoegdheid ben je ook benoembaar als docent in het mbo. Daarnaast kun je in het mbo benoemd worden als docent met een geschiktheidsverklaring in combinatie met een pedagogisch-didactisch getuigschrift (PDG). Dat getuigschrift kun je halen via een PDG-traject: een zij-instroomtraject waarbij je tegelijkertijd werkt en leert.

Als instructeur
Als instructeur begeleid je studenten vooral tijdens het praktijkgedeelte van het onderwijs op een mbo-school. Je bent benoembaar als instructeur als je kunt aantonen dat je daar vakinhoudelijk, vakdidactisch en pedagogisch bekwaam voor bent. Het bevoegde gezag van een mbo-school bepaalt of jij aan deze drie bekwaamheidseisen voldoet, op basis van je werkervaring en je vooropleidingen.

Eerste- of tweedegraads?
Je kunt een opleiding volgen tot een eerstegraads of tweedegraads lesbevoegdheid. Het verschil? Na het halen van je tweedegraads bevoegdheid mag je lesgeven aan het vmbo en de onderbouw van de havo en het vwo. Wil je meer, dan is de eerstegraads-opleiding een verdieping hierop. Met dit diploma kan je ook lesgeven aan de klassen 4, 5 en 6 van de havo en het vwo. Ook kan je werken in het mbo.

Je tweedegraads bevoegdheid haal je door een lerarenopleiding naar keuze af te ronden aan een hogeschool. Je eerstegraads bevoegdheid haal je door daarna een extra opleiding aan een hogeschool of universiteit te volgen.

Routes

Hoe kom je voor de klas vanuit een ander beroep?

• Voltijd leraar voortgezet onderwijs + mbo – 2^egraads (4 jaar)
• Deeltijdopleiding leraar voortgezet onderwijs + mbo – 2e graads (2-4 jaar)
• Kopopleiding leraar voortgezet onderwijs 2^egraads (1 jaar) (voor wie recent een hbo- of universitaire opleiding volgde in een vak dat verwant is aan een schoolvak)
• Zij instroom trajecten getuigschrift & bevoegdheid 2^e/1^egraads (maximaal 2 jaar, relevante werkervaring vereist)

Je volgt een opleiding aan de Hogeschool Rotterdam
in een van de volgende vakken: aardrijkskunde, algemene economie, bedrijfseconomie, beeldende kunst en vormgeving, biologie, Duits, Engels, Frans, geschiedenis, maatschappijleer, Natuurkunde, Nederlands, Technisch beroepsonderwijs of wiskunde.

Andere mogelijkheden:

• Hbo master leraar voortgezet onderwijs 1^egraads (voltijd 1,5 jaar/deeltijd 2-3 jaar)
• Educatieve minor bij EUR (geen master in Rotterdam)
• OSR in samenwerking met Universiteit Leiden en Delft

Overig;

• Maatwerktrajecten (voor wie al een pabo-diploma heeft en in de onderbouw van het vmbo wil lesgeven in Nederlands, rekenen/wiskunde + nog een vak
• Eerst een associate degree (AD) tot onderwijsondersteuner, daarna de lerarenopleiding
• Het hybride docentschap (deeltijd-aanstelling in het onderwijs en deeltijd-werk in loondienst, als ondernemer of zelfstandige) maatwerktrajecten.

Er bestaan een aantal infographics waarin de verschillende routes overzichtelijk in beeld worden gebracht:

• Routes naar werken in het voortgezet onderwijs van Voion.
• Routes naar het leraarschap (voortgezet onderwijs en mbo) van de Vereniging Hogescholen (VH).

Tweedegraads bevoegdheid

Na je VWO volg je een hbo-lerarenopleiding in een vakgebied van je keuze. Kies voor een voltijd- of deeltijdvariant en sluit je studie af met een tweedegraads bevoegdheid. Hiermee mag je lesgeven in het vmbo en in de onderbouw van de havo en het vwo.

Een voltijd-opleiding duurt vier jaar. Als je in deeltijd wilt studeren hangt de studieduur een beetje van je eigen keuzes af: doe je een flexibel programma, of misschien een versnelde variant? Voor je aan je studie begint doe je daarom altijd eerst een intake. Daarin kijk je samen met één van de opleiders hoe jouw studieprogramma eruit komt te zien en hoe snel je er doorheen gaat. Dit hangt bijvoorbeeld af van je eerder gevolgde opleidingen en werkervaring. De meeste mensen doen tussen de twee en vier jaar over hun deeltijd-opleiding.

Een alternatief is om een beperkte tweedegraads bevoegdheid te halen. Bijvoorbeeld door eerst een hbo-propedeuse te doen en vervolgens een wo bachelor te halen. Bij je universitaire bachelor volg je dan een educatieve minor. Hiermee kan je lesgeven aan het vmbo en de onderbouw van de havo en het vwo.

Eerstegraads bevoegdheid

Als je ook aan de bovenbouw van de havo of het vwo les wilt kunnen geven en dus een eerstegraads bevoegdheid nodig hebt, zijn er verschillende routes. Je kunt eerst een lerarenopleiding aan het hbo volgen. Hiermee haal je dan je tweedegraads bevoegdheid. Dit kan je opvolgen met een hbo-master in deeltijd, waarbij je je eerstegraads bevoegdheid haalt terwijl je al voor de klas staat. Deze deeltijd-master duurt zo’n tweeëneenhalf tot drie jaar.

Een andere manier om een eerstegraads bevoegdheid te halen is door eerst een hbo-propedeuse te doen en daarmee door te stromen naar een wo bachelor. Bij je universitaire bachelor volg je dan een educatieve minor, of je vervolgt je wo-bachelor met een wo-master en een didactische post-master van een jaar. Ook kun je na een wo-bachelor kiezen voor een tweejarige educatieve master, of een major teaching/beta master.

Zij-instroom – PDG-traject

Denk je erover na om leraar te worden in het mbo?

Het PDG-traject is een zij-instroomroute waarbij je tegelijkertijd werkt en leert. PDG staat voor Pedagogisch-Didactisch Getuigschrift omdat je tijdens dit traject alleen werkt aan je pedagogische en didactische competenties. Voordat je met een PDG-traject kunt starten moet de mbo-school waar je een aanstelling hebt je namelijk al vakinhoudelijk bekwaam achten voor het vak dat je wilt geven en verder beoordelen of je direct zelfstandig les kunt geven in jouw vak, of je binnen twee jaar je getuigschrift kunt halen en welke scholing en begeleiding je gedurende die periode nodig hebt. Daarvoor kijken ze in ieder geval naar je diploma’s: je moet in het bezit zijn van een hbo- of wo-diploma, of aantoonbaar hbo-werk- en denkniveau hebben en ten minste drie jaar relevante werkervaring in jouw vakgebied hebben.

Is deze beoordeling positief, dan krijg je van het schoolbestuur een geschiktheidsverklaring. Tijdens je PDG-traject ben je tijdelijk benoembaar en ga je al aan de slag als docent in het mbo. Aan het eind van het PDG-traject ontvang je je getuigschrift. Daarmee heb je een bewijs in handen dat jij naast vakinhoudelijk ook pedagogisch-didactisch bekwaam bent om het beroep van mbo-docent uit te oefenen.

Op de website van leraar van buiten staat informatie over zij-instromer worden in het MBO in Rotterdam en in de regio. Ook worden er informatieavonden georganiseerd en staan hier de presentaties van vorige bijeenkomsten, zoals over zij-instromer worden in beroep. Je kunt via de website van Leraar van Buiten contact opnemen voor meer informatie

Financiële ondersteuning
Er zijn meerdere subsidiemogelijkheden om de opleiding voor leraar (deels) te financieren. De overheid ondersteunt of draagt bij. Zie hiervoor de tool ‘Welke regeling geldt voor mij?’ of kijk op DUO.nl.

Meer informatie:

• www.onderwijsloket.com
• Werken in het onderwijs (Rijksoverheid)
• Leraar van Buiten